Esperanto and the incendiary bombs

A surprising historical postcard

A Liverpool woman who learned Esperanto prior to the First World War and corresponded with a Japanese scientist in Esperanto was the recipient of this postcard. Catherine Jenkins (1882 – 1975) was born and brought up in the Walton area of Liverpool. She was present at the flowering of Esperanto in Liverpool from about 1904 on. She became sufficiently competent to pass the Advanced Examination of the British Esperanto Association in 1914, becoming a Fellow of BEA in May of that year. She emigrated to the United States of America, dying in St Petersburg, Florida in 1975.

This card was send to her by Wasaburo Oishi (Ōishi Wasaburō) (1874 - 1950), a Japanese meteorologist who became best known for his discovery of the high-altitude air currents now known as the jet stream. He was also an important Esperantist, serving as President of the Japan Esperanto Institute from 1930 to 1945. It was Oishi who wrote the first official report from Japan's Aerological Observatory (written in 1926 in Esperanto).  In this report, data was stratified by season and used to produce the mean seasonal wind profiles. The profile for winter gave the first known evidence of the persistent strong westerlies over Japan that would later become known as the jet stream. Nineteen reports were published between 1926 and 1944, all of them written in Esperanto.

Wasaburo Oishi's studies on the jet stream enabled Japan to attack the United States, Catherine Jenkins’s new homeland,  during World War II with at least 9,000 incendiary bombs carried by stratospheric balloons.

Surpriza poŝtkarto historia

Estis granda surprizo por mi trovi en aǔkcio la poŝtkarton kiun vi vidas ĉi-tie.

Virino en la angla urbo Liverpool kiu lernis Esperanton antaŭ la Unua Mondmilito kaj korespondis kun japana sciencisto en Esperanto estis la ricevinto de ĉi tiu poŝtkarto. Catherine Jenkins (1882 - 1975) naskIĝis en  Walton,  kvartalo de Liverpool. Ŝi ĉeestis  la ekfloradon de Esperanto en Liverpool ekde proksimume 1904. Ŝi fariĝis sufiĉe kompetenta por sukcese pasi la Altnivelan Ekzamenon de Brita Esperantista Asocio en 1914, iĝante Fratulo de BEA en majo de tiu jaro. Ŝi elmigris al Usono kaj forpasis en St Petersburg, Florido en 1975.

La sendinto OISHI Wasaburo (ōiŝi ŭasaburō) (1874 - 1950), estis japana esperantisto kaj meteologo, direktoro de Aerologia Observatorio de Tateno. Ĉefdirektoro kaj iam prezidanto de de Japana Esperanto-Instituto. Li estis Esperantisto de 1910 kaj rolis kiel komitatano de la faka asocio pr sciencistoj  ISAE. Li eldonis dikan, grandformatan (30x22 cm.) nur Esperante Raporton de la Aerologia Observatorio de Tateno, No. 1 1926—No 6. (1931), entute 1246 paĝojn. Li ja estis kuraĝa Esperanto-pioniro sur scienca kampo. Oishi Wasaburo estis la unua en la mondo kiu science esploris, de 1923 ĝis 1925, la jetfluojn. Pri tio li redaktis raporton en Esperanto prefere ol en la japana por diskonigi tutmonde tiun atmosferan fenomenon. 

La studoj de Oishi Wasaburo pri la jetofluo ebligis al Japanio ataki la novan hejmlandon de Catherine Jenkins dum la Dua Mondmilito per almenaŭ 9,000 incendiaj  bomboj portitaj fare de stratosferaj balonoj.